حل مسایل اولویت‌دار جامعه؛ ثمره وحدت و ارتباط حوزه و دانشگاه

به گزارش خبرگزاری حوزه، "پیوند حوزه و دانشگاه" بی شک از برکات ماندگار نهضت حضرت امام(ره) و انقلاب اسلامی است که با اقدامات بسیار مهم و تاثیرگذار بزرگان انقلاب همچون شهید مفتح، شهید مطهری و شهید بهشتی شکل گرفت و به لطف الهی همچنان در مسیر تقویت و بالندگی قرار دارد.

هدف کلیدی وحدت در رهنمودهای حضرت امام(ره)

بیانات بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در آذرماه سال ۵۹ در همین رابطه بسیار راهشگاست، آن‌جا که امام راحل، هدف دو نهاد علمی حوزه و دانشگاه را انسان‌سازی و تربیت عالم متفکر، مهذب و متعهد عنوان کرده و تأکید نمودند که این دو نهاد علم، مرکز ساخت انسان است و بایستی در علم و عمل، در علم و تعهد و تهذیب، در مباحث نظری و کاربردی با هم رشد کند.

نکته مهم دیگر مستنبط از فرمایشات امام خمینی(ره) آن که اساساً وحدت حوزه و دانشگاه به معنای ائتلاف همه ملت در راستای اصلاح و حل مسائل کشور و موفقیت نظام اسلامی است.

از سوی دیگر حضرت امام(ره)، مراد از وحدت این دو نهاد علم را در یکی شدن اهداف در سطوح بنیادی و کاربردی این دو نظام علمی» دانسته و تأکید کردند که کلید موفقیت کشور در وحدت و ائتلاف این دو نهاد علم است.

چرایی نیاز به وحدت در کلام رهبر انقلاب

رهبر معظم انقلاب نیز آذرماه سال ۷۸ در خطبه‌های نماز جمعه تهران ابراز داشتند: "وحدت حوزه و دانشگاه یعنی وحدت در هدف، و هدف این است که همه به سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته مستقل، جامعه امام، جامعه پیشاهنگ، جامعه الگو حرکت نمایند. "

معظم‌له همچنین در جای دیگر، وحدت حوزه و دانشگاه را به معنای حرکت پابه‌پای علم و دین توصیف کرده و گفتند:" ما می‌گوییم، حوزه و دانشگاه از روش‌های خارجی هم که برایشان لازم است، استفاده کنند؛ از روشهای سنّتیِ مفیدِ خودمان هم استفاده کنند. بنابراین در باب تعامل حوزه و دانشگاه، قضیه در این حدّی است که عرض شد. لکن عمق قضیه‌ی وحدت حوزه و دانشگاه، بالاتر از این است. اصلاً، مسأله، مسأله‌ی دیگری است. مسأله این است که دو جریان علمی و تحصیلی در کشور ما وجود دارد. یکی از آن دو به علومی مرتبط است که به جنبه‌های ارزشی جامعه می‌پردازند. این جریان، حوزه است که به دین، به اخلاق، به معارف و به فلسفه‌ی الهی میپردازد. اگر چه کار حوزه‌ها، علمی است و در حوزه‌ها دقّتهای علمی، بسیار بالا و بسیار عمیق است؛ اما این کار علمی در خدمت جنبه‌های ارزشی جامعه و در خدمت دین و اخلاق است. کار علمیِ جریان دیگر - دانشگاه - در خدمت نیازهای جامعه است. یک جامعه که نمیتواند بدون علم و صنعت و بدون پیشرفتها و تازه‌های کشف شده در میدان معرفت علمی، زندگی کند. بشر به علم و عالم همان قدر نیاز دارد که به ضروریّات درجه یک زندگیاش محتاج است. علوم مختلف - چه علوم محض و چه علوم کاربردی در زندگی؛ مثل پزشکی، مسائل فنی، بقیه‌ی رشته‌های گوناگون علوم و حتّی زمینه‌های هنر و ادبیات - همه، وسائل و ابزارهای زندگیِ انسانند. "

همچنان نیازمند تعمیق ارتباط حوزه و دانشگاه هستیم

نرجس شکرزاده، مدرس و پژوهشگر حوزه علمیه خواهران با تأکید بر ضرورت های تحقق وحدت حوزه و دانشگاه اظهار داشت: بی شک وحدت حوزه و دانشگاه اگر صرفاً در حد شعار، همایش و مناسبت‌های تقویمی باقی بماند، کاربردی نخواهد بود، ضمن آن که در این صورت نسبتی هم با پروژه بزرگ تمدن‌سازی اسلامی ندارد و لذا همه تلاش ما باید این باشد که چه در سطح گفتمانی و نگرشی و چه در سطح اجرایی و عملیاتی، این مهم به معنای واقعی کلمه محقق شود.

وی افزود: البته در طول دهه‌های گذشته چه از سوی حوزه‌های علمیه و چه از سوی دانشگاه‌ها و دیگر مراکز علمی کشور، اقدامات ارزنده ای در این راستا صورت گرفته اما همچنان نیاز به کار و مطالعه و پژوهش بیشتر در این باره هستیم و در واقع باید گفت که همچنان نیاز به بسط و تعمیق ارتباط حوزه و دانشگاه احساس می‌شود.

تلاش مستمر برای حل مسایل اولویت‌دار جامعه

وی همچنین گفت: نکته حائز اهمیت دیگر این که از جمله اصلی ترین شاخص‌های تحقق واقعی وحدت حوزه و دانشگاه تلاش مستمر در حل مسائل عینی جامعه آن هم با درنظر گرفتن اولویت هاست که در این جا از بحث مسایل خانواده و سبک زندگی گرفته تا اقتصاد، آموزش، فرهنگ و حکمرانی را شامل می شود و لذا ما باید با تعامل و هم افزایی اساتید و نخبگان حوزه و دانشگاه هر چه بیشتر و بهتر به سمت مسأله‌محوری حرکت کنیم.

اتصال نخبگان علمی و ارائه الگوی عملی

شکرزاده بیان داشت: اهمیت و ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه به عنوان دو رکن مهم در نظام اسلامی از چند جهت حائز اهمیت است که از آن جمله می‌توان به مواردی همچون لزوم حفظ وحدت در جامعه اسلامی، اتصال نخبگان علمی، ارائه الگوی عملی به نظام بین الملل و زدودن دیدگاه سکولار از محیط علم و دانش اشاره کرد.

وی افزود: در واقع چنانچه بین دو نهاد حوزه و دانشگاه وحدت ایجاد شود، این وحدت به جامعه اسلامی سرایت پیدا خواهد کرد، کما این که درباره اتصال نخبگان علمی حوزه و دانشگاه و بهره گیری از نظرات و دیدگاه های یکدیگر نیز با وجود آن که کارهای خوبی شروع شده اما همچنان باید این مسیر مبارک ادامه پیدا کند.

از نگاه دکتر علی شیرخانی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قم، هر دو نهاد حوزه و دانشگاه نهادهای علمی هستند که درصدد تبدیل مجهولات به معلومات می‌باشند و این از جمله نقاط مشترک این دو نهاد علمی می باشد.

وی همچنین افزود: البته نقاط مشترک بسیاری در این دو نهاد وجود دارد که باید روی آن تمرکز شود، امروزه در دانشگاه علوم مختلفی مثل فیزیک، شیمی، روانشناسی و … تدریس می شود و در حوزه های علمیه نیز علوم مختلفی تدریس می شود که همه این علوم درصدد تبدیل مجهولات بشر به معلومات می باشند و این شاید نقطه مهمی برای اشتراک این دو نهاد باشد.

دو نهاد علمی که همواره به هم پیوسته‌اند

وی خاطرنشان کرد: اگر در دانشگاه علوم مختلفی مثل فیزیک، شیمی، زیست شناسی و … درس داده می شود همه این علوم حول افعال خداوند می باشد و در حوزه نیز علوم اهل بیت (ع) تدریس می شود و به نوعی می توان گفت آنچه در حوزه و دانشگاه تدریس می شود در حقیقت به گونه ای قول و فعال خدای متعال است و باید اذعان کرد که ما به بی راهه رفته ایم که این دو نهاد علمی را از هم جدا کردیم و اکنون به دنبال پیوند و وحدت آنها هستیم چرا که اساساً این دو نهاد از هم جدا نبوده اند که اکنون بخواهیم آنها را پیوند بزنیم.

عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم همچنین به موانع درونی و بیرونی وحدت حوزه و دانشگاه اشاره کرد و گفت: یکی از موانع درونی حوزه و دانشگاه برای پیوند این دو نهاد مبارک این است که گاهی اوقات احساس می شود که روحیه علمی برای وحدت نداریم به این معنا که وقتی ما همه چیز را با دقت و دقیق بررسی می کنیم نسبت به آن شناخت پیدا می کنیم و اگر هر کدام از نهادهای حوزه و دانشگاه به خوبی برای دیگری شناخته نشود عملاً وحدت امکان پذیر نیست و امروزه نه حوزه از دانشگاه شناخت دقیقی دارد و نه دانشگاه از حوزه.

وی در ادامه به برخی موانع بیرونی وحدت حوزه و دانشگاه نیز اشاره و تصریح کرد: برخی افراد از بیرون این دو نهاد به تفرقه و عدم وحدت این دو نهاد دامن می زنند که لازم است با این افراد به صورت جدی برخورد شود، از طرفی نیز تفاوت در خروجی های حوزه و دانشگاه و تفاوت در نگرش ها نیز از دیگر موانع وحدت حوزه و دانشگاه می باشد.